South Africa: Supreme Court of Appeal

You are here:
SAFLII >>
Databases >>
South Africa: Supreme Court of Appeal >>
1991 >>
[1991] ZASCA 161
| Noteup
| LawCite
S v Dodovu (298/91) [1991] ZASCA 161 (25 November 1991)
Download original files |
298/91
N v H
WILLIAM DODOVU / DIE STAAT SMALBERGER, AR -
1
298/91 IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA
APPeLAFDELING
In die saak tussen:
WILLIAM
DODOVU APPELLANT
en
DIE
STAAT RESPONDENT
CORAM: SMALBERGER AR et KRIEGLER,
HARMS
Wnd ARR
DATUM VERHOOR: 19 NOVEMBER 1991
DATUM GELEWER: 25
NOVEMBER 1991
UITSPRAAK SMALBERGER, AR:
Die appellant is in die Transvaalse Provinsiale Afdeling deur J J STRYDOM R en assessore skuldig bevind aan 'n aantal aanklagte waaronder moord,
/2
2
aanranding met die opset om ernstig te beseer en roof
met verswarende
omstandighede. By ontstentenis van
versagtende omstandighede is hy, ingevolge
die destydse
geldende reg, op die moordaanklag die verpligte
doodvonnis
opgelê. Op die ander aanklagte is hy 'n
effektiewe vonnis van 22 jaar
en 6 maande
gevangenisstraf opgelê. Verlof om te appelleer is
deur
beide die Hof a quo en hierdie Hof geweier. Die
appellant se saak is
ingevolge art 19 van Wet 107 van
1990 ("die Wet") aan die paneel (wat kragtens daardie
artikel saamgestel
is), voorgelê vir heroorweging van
die doodvonnis. Die paneel het
bevind dat die
doodvonnis waarskynlik opgelê sou gewees het en die
aangeleentheid dien nou voor hierdie Hof kragtens art
19(12) van die Wet. Ons is nou geroepe, ingevolge die
tans geldende reg, om te besluit of die doodvonnis op
die moordaanklag die enigste gepaste vonnis is.
/3
3 Die omstandighede rondom die pleging van die moord deur die appellant was die volgende. Ongeveer tienuur die aand van 25 Oktober 1987 was Carel Petrus Du Rand ("die oorledene") en 'n vriendin, Johanna Dorothea Tissen ("die klaagster"), saam in 'n motorvoertuig wat langs die Klerksdorp/Ventersdorp-pad geparkeer was. Die oorledene was agter die stuurwiel; die klaagster het langs hom gesit. Die venster aan die bestuurder se kant was oop. Die appellant het ongesien die motor genader, na die bestuurder se venster gegaan en sonder om 'n woord te uiter die oorledene vanaf 'n kort afstand deur die kop geskiet. Die oorledene is op die plek as gevolg van die skietwond dood. Volgens die mediese getuienis is die oorledene vanaf 'n afstand van minder as 1 meter geskiet. Daarna het die appellant die klaagster ernstig aangerand en haar van verskeie artikels beroof.
/4
4 Hy het ook van die oorledene se besittings geneem.
Die
omstandighede van die moord, en die wyse waarop dit gepleeg is, is erg
strafverswarend. Die appellant se optrede was berekend
en gevoelloos en sy
opsetvorm dolus directus. Sy motief was klaarblyklik roof, een van die
gemeenste motiewe denkbaar. Hy het sy slagoffer geen geleentheid gegun om sy
besittings
te oorhandig of homself te verdedig nie. Hy het hom eenvoudig sonder
waarskuwing koelbloedig doodgeskiet. Daarna het hy doodluiters
voortgegaan om
die klaagstef aan te rand en te beroof. Die feit dat sy nie ook doodgeskiet is
nie, is waarskynlik daaraan te danke
dat die patrone in die appellant se
vuurwapen opgeskiet was.
Wat ook strafverswarend is, is die appellant se lang lys vorige veroordelings. Die appellant was bykans 40 jaar oud toe die moord gepleeg is. Sy
/5
5 vorige veroordelings strek oor 'n tydperk van 20 jaar en
sluit in, onder meer, een vorige veroordeling vir roof, drie vir ontsnapping,
een vir onwettige besit van 'n vuurwapen en talle gevalle van huisbraak met die
opset om te steel en diefstal. Hy is reeds voorheen
tot 'n gewoontemisdadiger
verklaar. Die moord, en die ander misdade waaraan die appellant deur die hof a
quo skuldig bevind is, is gepleeg toe hy op parool was. By 'n vorige
geleentheid het hy ook verskeie misdade gepleeg terwyl hy op parool
was. Die
aanduidings is dus baie sterk dat die appellant nie vir rehabilitasie vatbaar is
nie. Daarbenewens is die toenemende voorkoms
van optrede van die aard waaraan
die appellant hom skuldig gemaak het ook 'n verswarende faktor.
Na my mening
is daar in die onderhawige geval geen strafversagtende faktore aanwesig nie. Al
word aanvaar dat die appellant ongeletterd
en betreklik
/6
6
ongekunsteld is, en 'n minderbevoorregte opvoeding gehad het, moes die
appellant, gesien sy misdaadsrekord, ten volle bewus gewees
het van die
onregmatigheid en morele laakbaarheid van sy optrede. Sy ongelukkige agtergrond,
wat hy gemeen het met baie mense wat
hulle nie tot misdaad wend nie, kan nie in
die omstandighede van die onderhawige geval as strafversagtend beskou word
nie.
In sy bekentenis wat hy na sy inhegtenisname gemaak het, probeer die
appellant voorgee dat sy optrede deur die inname van sterk drank
beïnvloed
was. Die getuienis is egter tot die teendeel. Die klaagster maak geen melding
daarvan nie, en toe die appellant ongeveer
drie uur na die voorval in hegtenis
geneem is, was daar geen sprake daarvan dat hy onder die invloed van drank was
nie. Sy optrede
op die toneel voor en na die moord spreek ook nie van 'n
drankbenewelde verstand nie.
..../7
7 Die omstandighede van die onderhawige geval is sodanig dat wanneer die
oogmerke van straf in oorweging geneem word, vergelding en
afskrikking voorrang
moet geniet. Die gemeenskapsbelang moet ook deeglik in aanmerking geneem word.
Soos reeds gemeld, kan daar in
die appellant se geval nie realisties sprake van
rehabilitasie wees nie. Alle relevante faktore in ag geneem, is hierdie myns
insiens
klaarblyklik 'n geval waar die doodvonnis die enigste gepaste vonnis
is.
Die appèl word afgewys en die doodvonnis word bekragtig.
J W SMALBERGER, AR
KRIEGLER, Wnd AR )
) Stem saam HARMS, Wnd AR )